„DOMINO II”

PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

JELENIA GÓRA

ROK 2004-2006

WSTĘP

Wyniki przeprowadzonego w 2002 roku Narodowego Spisu Powszechnego pokazują, że 15,1% Dolnoślązaków to osoby niepełnosprawne. Na terenie Miasta Jeleniej Góry odsetek ten wynosi aż 17% co oznacza, że 15812 Jeleniogórzan to osoby niepełnosprawne.

Powyższa informacja w sposób jednoznaczny uzasadnia potrzebę poświęcenia szczególnej uwagi tej grupie społeczeństwa.

Podejmowane przez władze lokalne decyzje mają wpływ na codzienne życie osób niepełnosprawnych. Dotyczą one wszystkich sfer życia. Konieczne jest więc, by władze lokalne włączyły kwestie dotyczące niepełnosprawności w zakres swych działań decyzyjnych.

Pierwszą próbą kompleksowego spojrzenia na problem niepełnosprawności w Mieście Jelenia Góra był Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych „Domino”, opracowany na lata 2001-2003.

Przyjęte w nim cele stanowiły próbę rozwiązania najpilniejszych potrzeb, w najbardziej newralgicznych sferach życia lokalnego społeczeństwa.

Nie wszystkie z założonych celów udało się zrealizować. Główną przyczyną był brak środków finansowych. Program „Domino” konstruowany był z myślą o dofinansowaniu zawartych w nim zadań ze środków PFRON, które nie zostały przyznane.

Mając świadomość ciągle dużych potrzeb w temacie wyrównywania szans osobom niepełnosprawnym, jednocześnie uwzględniając realia finansowe budżetu miasta, w proponowanym programie skupiamy szczególną uwagę na zintegrowanie sił, metodzie działania, kompetencji i konsekwencji w dłuższym okresie czasu.

Bardzo ważną rolę zarówno przy konstruowaniu tego programu jak i jego realizacji przypisuje się organizacjom pozarządowym, zrzeszającym osoby niepełnosprawne – traktowanym jako równoprawnych partnerów w realizacji polityki społecznej naszego miasta.

Proponowany Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych „Domino II” na lata 2004-2006 jest częściowo kontynuacją celów zawartych w Programie Domino 2001-2003, a także przyjęciem nowych, istotnych dla naszej społeczności zadań.

Istotnym przesłaniem tegoż programu jest osiągnięcie takiej świadomości w naszym społeczeństwie, która pozwalałaby zrozumieć, że osoby niepełnosprawne potrzebują niekiedy więcej wsparcia ze strony społeczeństwa, by móc osiągnąć takie same warunki życia jak inni obywatele, a wsparcie to nie powinno być nigdy traktowane jako przywilej, ale jako przysługujące człowiekowi prawo.

Za cele strategiczne przyjęte do realizacji w latach 2004-2006 uznano przyjęte przez ONZ nadrzędne Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych.

Miejsce realizacji Programu

• Miasto Jelenia Góra

Adresaci Programu

• osoby niepełnosprawne, organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz,

• Administracja samorządowa

• Pracodawcy

• Kadra pomocy społecznej

• Rodziny z osobą niepełnosprawną

Koordynator Programu

• Samorząd Powiatowy poprzez Urząd Miasta Jeleniej Góry – Dział Rehabilitacji Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej

Partnerzy

• PFRON

• Administracja samorządowa

• Organizacje pozarządowe zrzeszające osoby niepełnosprawne i działające na ich rzecz

• Pracodawcy

• Instytucje edukacyjne

Źródła finansowania Programu

• Budżet Miasta Jeleniej Góry

• PFRON

• Środki pomocowe Unii Europejskiej

• Środki Europejskiego Funduszu Społecznego

• Środki Funduszu Pracy

• Środki pozabudżetowe

• Fundusze prywatne

Cele strategiczne

1. Budzenie świadomości

2. Edukacja

3. Dostępność

4. Zatrudnienie

5. Organizacje osób niepełnosprawnych

Cel strategiczny nr 1

Budzenie świadomości

„Państwa powinny podjąć działania w celu podniesienia poziomu świadomości społeczeństwa na temat osób niepełnosprawnych, ich praw, potrzeb, możliwości i wkładu w życie społeczne”

(1 standardowa zasada wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ”’

Cel szczegółowy nr 1.1.

Kształtowanie świadomości społeczeństwa na temat osób niepełnosprawnych.

• wydawanie Jeleniogórskiego Biuletynu Informacyjnego dotyczącego problematyki niepełnosprawności,

• współpraca z mediami w zakresie kształtowania wolnego od stereotypów wizerunku osoby niepełnosprawnej w społeczeństwie

• promowanie szkoleń integracyjnych dla przedstawicieli środowisk osób niepełnosprawnych i pracowników administracji samorządowej

• propagowanie integracyjnych imprez kulturalnych i sportowych z udziałem osób niepełnosprawnych.

Realizatorzy – Dział Rehabilitacji – MOPS, organizacje pozarządowe

zrzeszające osoby niepełnosprawne

Termin Realizacji –zadanie ciągłe

Cel szczegółowy nr 1.2.

Kształtowanie świadomości osób niepełnosprawnych o przysługujących im prawach.

• rozwój Centrum Informacyjnego przy Karkonoskim Sejmiku Osób Niepełnosprawnych,

• utworzenie miejskiej strony internetowej z podstawowymi informacjami m.in. w zakresie:

• orzekania o niepełnosprawności,

• rodzajów ulg i uprawnień,

• możliwości korzystania z różnego rodzaju dofinansowań do różnych form rehabilitacji społecznej i zawodowej,

• możliwości uzyskania świadczeń z pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych,

• nawiązywanie kontaktów z organizacjami pozarządowymi, instytucjami i placówkami specjalistycznymi.

Realizatorzy – Dział Rehabilitacji – MOPS, organizacje pozarządowe

Termin Realizacji – zadanie ciągłe

Oczekiwane rezultaty celu nr 1

• stworzenie dogodnego dostępu do informacji dla osób niepełnosprawnych,

• wzrost świadomości społeczeństwa w temacie równych praw sprawnych i niepełnosprawnych obywateli,

• upowszechnienie pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych,

• wzrost aktywności osób niepełnosprawnych w życiu społecznym miasta.

Cel strategiczny nr 2

Edukacja

„Państwa powinny brać pod uwagę zasadę równych szans w zakresie edukacji podstawowej, średniej i wyższej o charakterze integracyjnym, dla niepełnosprawnych dzieci, młodzieży i dorosłych.

Państwa powinny zagwarantować, by kształcenie osób niepełnosprawnych stanowiło integralną część systemu oświaty”.

(6 standardowa zasada wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ”’

Cel szczegółowy nr 2.1.

Likwidacja barier architektonicznych w placówkach oświatowych z zapewnieniem możliwości uczęszczania do szkół i przedszkoli w swoich środowisku społecznym.

• Gimnazjum nr 3 przy ul. Grunwaldzkiej – zakup i montaż windy oraz dostosowanie toalet do potrzeb osób niepełnosprawnych

• Zespół Szkół Ogólnokształcących i Budowlanych przy ul. J. Pawła II - zakup i montaż windy oraz dostosowanie toalet do potrzeb osób niepełnosprawnych

• Zespół Szkół i Placówek Specjalnych przy ul. Grottgera – zakup i montaż windy zewnętrznej oraz doposażenie świetlicy w sprzęt rehabilitacyjny

• Wyższa Szkoła Zawodowa – Kolegium Karkonoskie przy ul. Lwóweckiej – modernizacja obiektów uwzględniająca różnego rodzaju dostosowania dla osób niepełnosprawnych.

Realizatorzy – Zespół Obsługi „Oświata”, Wyższa Szkoła Zawodowa –

Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze

Termin realizacji – 2004-2006

Cel szczegółowy nr 2.2.

Organizacja szkoleń i kursów dla dorosłych osób niepełnosprawnych umożliwiających zdobycie odpowiednich kwalifikacji i doskonalenie umiejętności.

Realizatorzy – Powiatowy Urząd Pracy

Termin Realizacji – zadanie ciągłe

Cel szczegółowy nr 2.3.

Zapewnienie dowozu dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do placówek oświatowych poprzez zakup mikrobusu dostosowanego do przewozu osób niepełnosprawnych ruchowo

Realizatorzy – Urząd Miasta Jeleniej Góry

Termin Realizacji – 2004

Cel szczegółowy nr 2.4.

Podejmowanie inicjatyw mających na celu promowania projektów edukacyjnych w klasach integracyjnych ze szczególnym uwzględnieniem szkoleń kadry pedagogicznej w tym zakresie,

Realizatorzy – Wydział Oświaty i Wychowania Urzędu Miejskiego

Termin Realizacji – zadanie ciągłe

Oczekiwane rezultaty celu nr 2

• zwiększenie ilości dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w procesie nauczania integracyjnego na wszystkich poziomach kształcenia

• wzrost liczby placówek oświatowych dostępnych dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej

• wzrost liczby dorosłych osób niepełnosprawnych podnoszących swoje kwalifikacje

• podniesienie kwalifikacji pedagogicznych w zakresie pracy z osobą niepełnosprawną.

Cel strategiczny nr 3

Dostępność

„Państwa powinny zdawać sobie sprawę o ogromnego znaczenia problemu dostępności w procesie wyrównywania szans we wszystkich sferach życia społecznego. Wobec osób dotkniętych jakąkolwiek formą niepełnosprawności, Państwa powinny inicjować programy działania zmierzające do udostępnienia im środowiska fizycznie i wprowadzić rozwiązania ułatwiające dostęp do informacji i środków komunikacji międzyludzkiej”

(5 standardowa zasada wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ”’

Cel szczegółowy nr 3.1.

Zwiększenie dostępności obiektów użyteczności publicznej dla osób niepełnosprawnych:

• zinwentaryzowanie terenu miasta Jeleniej Góry pod względem dostępności dla osób niepełnosprawnych zewnętrznych i wewnętrznych środków fizycznych – wydanie informatora,

• udostępnienie osobom niepełnosprawnym budynku Teatru im. Norwida w Jeleniej Górze,

• uwzględnienie w planach budownictwa mieszkalnego mieszkań dla osób niepełnosprawnych,

• zorganizowanie konkursu na obiekty „przyjazne osobie niepełnosprawnej”.

Realizatorzy – Wydział Urbanistyki, Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Miejskiego

Termin Realizacji – 2004-2006

Cel szczegółowy nr 3.2.

Likwidacja barier architektonicznych , w komunikowaniu się i technicznych u indywidualnych osób niepełnosprawnych z terenu miasta Jeleniej Góry.

Realizatorzy – Dział Rehabilitacji-MOPS

Termin Realizacji – zadanie ciągłe

Cel szczegółowy nr 3.3.

Zwiększenie dostosowania środków transportu dla osób niepełnosprawnych

• opracowanie mapy dostępności środków transportu oraz związanej z tym infrastruktury dla osób niepełnosprawnych,

• dalsze udostępnianie osobom niepełnosprawnym publicznego transportu i innych środków komunikacji,

• promowanie przewoźników posiadających bazę transportową dostosowaną do przewozu osób niepełnosprawnych.

Realizatorzy – MZK w Jeleniej Górze, Wydział Komunikacji Urzędu Miejskiego

Termin Realizacji – 2004-2006

Oczekiwane rezultaty celu nr 3

• umożliwienie osobom niepełnosprawnym swobodnego dostępu do obiektów użyteczności publicznej,

• umożliwienie osobom niepełnosprawnym swobodnego korzystania z komunikacji miejskiej,

• poprawa jakości życia osób niepełnosprawnych.

Cel strategiczny nr 4

Zatrudnienie

„Państwa powinny uznać zasadę, że należy wzmocnić pozycję osób niepełnosprawnych, tak aby zaczęły one egzekwować swoje prawa zwłaszcza w dziedzinie zatrudnienia zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich, powinny one posiadać równe szanse wykonywania pożytecznego i satysfakcjonującego finansowo zajęcia na otwartym rynku pracy”.

(7 standardowa zasada wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ”’

Cel szczegółowy nr 4.1.

Tworzenie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, m.in. poprzez:

• podejmowanie szeroko zakrojonych działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych,

• utworzenie ZAZ,

• propagowanie wśród pracodawców „Programu wyrównywania różnic między regionami” – obszar C,

• udzielanie osobom niepełnosprawnym ze środków PFRON pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej,

• promowanie wśród pracodawców programów „Junior”,

• inne formy aktywizacji zawodowej na otwartym rynku pracy.

Realizatorzy – Dział Rehabilitacji-MOPS, Organizacje Pozarządowe, PUP

Termin Realizacji – 2004-2006

Cel szczegółowy nr 4.2.

Wspieranie osób niepełnosprawnych w przystosowaniu się do funkcjonowania na rynku pracy:

• świadczenie doradztwa zawodowego w zakresie problematyki rynku pracy (porady grupowe i indywidualne),

• zwiększanie szans na zatrudnienie poprzez organizowanie szkoleń i warsztatów na rzecz osób niepełnosprawnych,

• pomoc w adaptacji zawodowej osób niepełnosprawnych poprzez zatrudnianie doradców zawodowych.

Realizatorzy – PUP, Organizacje Pozarządowe

Termin Realizacji – zadanie ciągłe

Oczekiwane rezultaty celu nr 4

• zwiększenie szans na zatrudnienie osób upośledzonych umysłowo,

• wzrost liczby miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,

• zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych,

• wzrost aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych.

Cel strategiczny nr 5

Organizacje osób niepełnosprawnych

„Państwa powinny określić prawo organizacji osób niepełnosprawnych do reprezentowania osób niepełnosprawnych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Państwa powinny także uznać doradczą rolę organizacji osób niepełnosprawnych w kształtowaniu polityki społecznej w odniesieniu do tych osób”.

(18 standardowa zasada wyrównywania szans osób niepełnosprawnych ONZ”’

Cel szczegółowy nr 5.1.

Zintegrowanie organizacji działających w imieniu i na rzecz osób niepełnosprawnych:

• opracowanie mapy organizacji pozarządowych działających w imieniu i na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu miasta Jeleniej Góry,

• organizowanie imprez kulturalnych i sportowych integrujących środowiska osób niepełnosprawnych

Realizatorzy – organizacje pozarządowe z terenu miasta ,

Dział Rehabilitacji-MOPS

Termin Realizacji – 2004-2006

Cel szczegółowy nr 5.2.

Inicjowanie współpracy administracji samorządowej i organizacji działających w imieniu i na rzecz osób niepełnosprawnych:

• współpraca w opracowywaniu lokalnych programów,

• wspólne działanie w celu jak najlepszego wykorzystania środków przeznaczonych na rehabilitację społeczna i zawodową osób niepełnosprawnych,

• promowanie najlepszych jednostek i organizacji pracowniczych dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin.

Realizatorzy – organizacje pozarządowe, samorząd powiatowy, media lokalne

Termin Realizacji – 2004-2006

Oczekiwane rezultaty celu nr 5

• osiągniecie porozumienia na rzecz wyrównywania szans osób niepełnosprawnych,

• aktywny udział organizacji pozarządowych w procesie kreowania lokalnej polityki społecznej,

• efektywne wykonywanie dostosowywania środków na rehabilitację społeczna i zawodową osób niepełnosprawnych,

• podniesienie rangi organizacji pozarządowych działających w imieniu i na rzecz osób niepełnosprawnych.